Chùa Một Cột hay còn được gọi với cái tên khác là chùa Mật, chùa Diên Hựu hoặc Liên Hoa Đài. Đây là một ngôi chùa có kiến trúc độc đáo được xây dựng từ thời vua Lý Thái Tông năm 1049.

Tương truyền rằng, vua Lý Thái Tông nằm mơ thấy Quan Thế Âm Bồ Tát tọa thiền trên một tòa sen sáng rực, và Người đưa tay dắt vua lên trên đài sen. Sau khi tỉnh dậy, ngay lập tức, vua đã cho xây dựng Chùa Một Cột theo đúng những gì đã nhìn thấy trong giấc mơ đó.

Ngôi chùa được xây dựng với kết cấu một cột trụ độc đáo. Dáng kiến trúc nhìn như một đài sen mọc lên giữa hồ Linh Chiểu. Là sự sáng tạo kết hợp của nhiều bộ môn khác nhau từ điêu khắc, chạm vẽ, hội họa. Mặt nước cũng chính là nét đẹp, là gương soi làm sáng bừng lên ngôi chùa phía trên.

Chùa Một Cột được xây dựng theo khối hình vuông. Mỗi chiều của chùa là 3m. Phía dưới là cột trụ bằng đá cao 4m, đường kính 1,2m gồm 2 khối gắn với nhau. Trên thân trụ là 8 cánh gỗ xòe rộng nhìn như một bông hoa sen đang nở. Phía trên mái chùa là mặt nguyệt bốc lửa, hai bên là đầu rồng chầu mặt nguyệt. Chùa có 4 mái với 4 đầu đao cong và hình đầu rồng đắp nổi.

Để đặt lễ trên sàn chùa, du khách phải lên 13 bậc. Bên trong chùa là tượng phật bà Quan âm ngồi trên đài sen sơn son thếp vàng. Trải qua nhiều triều đại, chứng kiến sự thay đổi của lịch sử, chùa cũng nhiều lần được trùng tu và sửa chữa. Cho đến hôm nay, kiến trúc của chùa cũng đã có sự thay đổi so với nguyên bản ban đầu. Chùa Một Cột đã được tổ chức Kỷ lục Châu Á xác nhận kỷ lục là Ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất vào năm 2012.

Chùa Một Cột nằm ở trung tâm quận Ba Đình, bên cạnh quần thể di tích Quảng trường Ba Đình và lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khách thập phương khi muốn đến tham quan, lễ bái tại chùa có thể di chuyển bằng nhiều phương tiện khác nhau như: xe máy, taxi, xe buýt…

Du khách có thể kết hợp đi thăm chùa cùng với Lăng Bác, phủ Chủ tịch, Hoàng thành Thăng Long… cũng nằm trong khu vực đó. Hành trình để du khách có thể tham khảo là: Thăm Lăng Bác tiếp đó là Phủ Chủ tịch, qua Bảo tàng Hồ Chí Minh và kết thúc ở chùa Một Cột.