Trong bối cảnh hỗn loạn tiềm ẩn nhiều nguy cơ chiến tranh thời đó, những người tiên phong thành lập IPU tin tưởng rằng, một trật tự quốc tế hòa bình và ổn định hơn có thể được tạo lập và duy trì nếu các quốc gia giải quyết những khúc mắc, khác biệt thông qua hình thức trọng tài, đối thoại, ngoại giao nghị viện thay vì chiến tranh.
Trong suốt 126 năm hình thành và phát triển, IPU không ngừng được hoàn thiện, phát triển và trở thành tổ chức quốc tế của các nghị viện quốc gia có chủ quyền, là diễn đàn thường trực đầu tiên về đàm phán chính trị đa phương và là trung tâm đối thoại ngoại giao nghị viện toàn cầu để các nhà lập pháp bày tỏ quan điểm và chính kiến của mình về các vấn đề quốc tế cùng quan tâm, góp phần gìn giữ hòa bình, tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và thiết lập các thể chế dân chủ đại diện bền vững.
Với
khẩu hiệu “Vì dân chủ. Vì tất cả mọi người”, IPU tạo điều kiện thuận lợi cho
ngoại giao nghị viện và trao quyền cho các nghị viện và nghị sĩ trong thúc đẩy
hòa bình, dân chủ và phát triển bền vững trên toàn thế giới. IPU nêu cao tầm
nhìn hướng đến một thế giới nơi mọi tiếng nói đều có giá trị, nơi nền dân chủ
và nghị viện phục vụ người dân vì hòa bình và phát triển.
Là
tổ chức toàn cầu của nghị viện các quốc gia. IPU xác định rõ sứ mệnh thúc đẩy
các cách tức quản trị, thể chế và giá trị dân chủ, IPU làm việc với các nghị viện
và các nghị sĩ để nêu rõ và đáp ứng các nhu cầu, nguyện vọng của người dân. IPU
hoạt động vì hòa bình, dân chủ, nhân quyền, bình đẳng giới, trao quyền cho
thanh niên, phát triển bền vững thông qua đối thoại chính trị, hợp tác và các
hoạt động nghị viện.
Mục đích cuối
cùng của IPU là thúc đẩy tiếp xúc, phối hợp và trao đổi kinh nghiệm giữa các
nghị viện và các nghị sĩ của tất cả các nước; xem xét và bày tỏ quan điểm của IPU
về các vấn đề quốc tế cùng quan tâm nhằm hỗ trợ các nghị viện và các nghị sĩ có
những hành động cụ thể; góp phần bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền, nhân tố thiết yếu
của nền dân chủ nghị viện và phát triển; góp phần hiểu biết tốt hơn về các hoạt
động của các thể chế đại diện, tăng cường và phát triển các phương thức hoạt động.
IPU thúc đẩy
các hoạt động trong các lĩnh vực sau: Thúc đẩy dân chủ trên toàn thế giới; nhân
quyền và pháp luật về quyền con người; hòa bình và an ninh quốc tế; phụ nữ
trong chính trị; phát triển bền vững; giáo dục, khoa học và văn hóa.
IPU giữ mối
quan hệ hợp tác chặt chẽ với Liên hợp quốc và các tổ chức liên minh nghị viện
khu vực cũng như các tổ chức quốc tế, tổ chức liên chính phủ và phi chính phủ
khác. IPU
có trụ sở chính tại Geneva, Thụy Sĩ, đồng thời có văn phòng tại New York, Hoa Kỳ
và Vienna, Áo.